Hoe lever je als school(team) een topprestatie?

Afgelopen week mocht ik een lezing van Toon Gerbrands, directeur van PSV, bijwonen. Thema was de maakbaarheid van succes: welke ingrediënten dragen bij aan het bereiken van een topprestatie met je team?

Veel scholen die ik begeleid, moeten in korte tijd een topprestatie leveren. Grote veranderingen doorvoeren om de onderwijskwaliteit te verbeteren. Niet alleen snel en goed, maar ook duurzaam verbeteren op de lange termijn. Helaas levert dit vaak gevoelens van druk, onzekerheid en vermoeidheid op bij het hele team. Ik heb vier aandachtspunten voor het bereiken van succes uit de lezing geselecteerd en toegepast op het onderwijs:

1. Bepaal een doel: spreek af wanneer er sprake is van succes

Dit is de basis van alles. Zonder doel geen richting, geen focus en geen gezamenlijkheid. Om beter te worden moet het team een collectief doel voor ogen hebben, waar het met volle energie voor wil gaan. Dit lijkt een open deur, maar vaak is er te weinig zicht op het belang en de stip op de horizon, om er echt voor te gaan. Dit zorgt voor onzekerheid, energieverlies en minder effectiviteit.

 Hoe zorg je voor een helder doel? Formuleer samen wanneer succes bereikt is en hoe dat eruit ziet. Spreek af welk gedrag hierbij hoort. Bepaal daarna wie waarvoor verantwoordelijk is.

2.      Geef vertrouwen

Vertrouwen vormt de basis van een goede samenwerking. Ook als het moeilijk gaat in een school en de kwaliteit achterblijft. Werk vanuit een positieve intentie en blijf steunen, laat niet los. Een vertrouwensbasis is nodig om stappen te durven maken en uit de comfortzone te komen, zodat net dat beetje meer bereikt kan worden.

3.      Directe feedback in de groep

Openlijk feedback geven en krijgen is lastig. Een compliment geven lukt nog wel, ontvangen is al pittiger. Maar zodra teamleden doelen niet bereiken, wordt het echt moeilijk. Het wordt vaak één op één besproken, in de wandelgangen of zelfs helemaal niet. Zo staat het team elkaar toe om gedrag vol te houden dat niet helpend is om de teamdoelen te bereiken.

Hoe doorbreek je dit gedrag? De heer Gerbrands legt treffend de link met het gezin. Als een kind de boel na het spelen niet opruimt, wordt er geen één op één gesprek gevoerd. Nee, de meeste ouders zeggen gewoon vlak voor ze aan tafel gaan: wie heeft hier gespeeld, ruim je spullen maar even op. Vanuit de vertrouwensrelatie, worden kinderen direct aangesproken. Als het goed gaat én als ze zich niet aan afspraken houden. En plein public. Niemand die daar moeilijk over doet. Problemen worden zo snel en effectief opgelost.

Hoe werkt dit bij PSV?

Het gezamenlijke doel is landskampioen worden. Daar gaat iedereen met passie voor. Op basis van een vertrouwensrelatie wordt in de groep openlijk besproken wie goed speelde en wie niet. Er wordt meteen samen gekeken hoe het beter kan. Iedereen die zich niet aan afspraken houdt, wordt direct aangesproken. Niet om elkaar voor het blok te zetten, maar omdat dit gedrag niet helpend is om het doel te bereiken. Het gaat waar mogelijk met humor en met duidelijkheid waar nodig, zonder omhaal. Na de bespreking gaat iedereen weer door met wat hij moet doen. Het voorkomt speculatie en interpretatie. Iedereen hoort hetzelfde verhaal. Het is een basisafspraak dat er op deze manier samengewerkt wordt.

Een interessante gedachte voor het onderwijs? Zeker.

Hoeveel tijd zou het schelen als je dit in je team ook zo kon doen? Direct tijdens de teamvergadering? Als er de openheid was naar elkaar om complimenten én opbouwende feedback te incasseren? Als hardop gezegd mag worden wat eigenlijk iedereen al weet: wie afspraken goed nakomt en wie het niet lukt, wie een heel goede rekenles kan geven en wie er meer moeite mee heeft, wie moeite heeft om iedereen bij de les te houden en wie daar zijn hand niet voor omdraait? Wat als voor iedereen helder was wat er goed gaat en wat er beter kan?

Hoe begin je hiermee?

Gerbrands gaf de volgende tip: spreek een periode van 6 weken af waarin alleen complimenten aan elkaar uitgedeeld worden. Het gaat om complimenten uit het hart, aansluitend bij het doel. Er wordt elke week aangegeven hoe lang de periode nog duurt: nog 3 weken, nog 2, nog 1 week. In de laatste week wordt plenair ook gestart met het geven van kleine tips en bijsturingen. Dit wordt langzaam uitgebouwd. Het hele team kan zo wennen aan deze werkwijze. De schoolleider begint ermee, maar ook de teamleden moeten hierin steeds meer hun rol gaan nemen.

Een manier voor het onderwijs

Start bijvoorbeeld door maandelijks een overzicht van de kwaliteit van het didactisch handelen in het team te bespreken. In dit overzicht wordt duidelijk wie wat al goed beheerst, wie nog wat te leren heeft en van wie dat geleerd kan worden. Kijk met nieuwsgierigheid naar de ontwikkeling van anderen en ga na wat jij hiervan nog kunt opsteken. Een bordsessie kan handige vergadervorm zijn om hieraan te werken.

4. Betaal de prijs

Ga voor jullie doel en laat je niet afleiden. De schoolleider geeft daarbij het goede voorbeeld, ook als het moeilijk wordt. Focus op wat te beïnvloeden is. Opklimmen uit een dal vraagt oncomfortabele dingen doen, drive en volharding. Dat kost ook wat. De passie die je hebt om elk kind optimaal te laten ontwikkelen is de motor van de ontwikkeling.

 Worstel je met het verbeteren van de onderwijskwaliteit? Wil je vooruit, maar weet je niet altijd hoe dit als team te doen? Word je geleid door de waan van de dag? Ik help je graag! Stuur me een mail carolienvandijk@oogvoorleren.nl of bel 06-18210746 en ik maak ruimte voor een gratis coachcall waarin ik met je meedenk.